0. Over rechtvaardige transitie?

Mode is aan het veranderen. Door de klimaat- en ecologische crisis is verandering noodzakelijk. Overheden, bedrijven en burgers spelen in op technologische en digitale innovaties. Hoe kan deze verandering plaatsvinden zodat mensen en de planeet boven winst worden gesteld?

Het concept van rechtvaardige transitie ontstond in de jaren 1980 uit de arbeidersbeweging in de Verenigde Staten, als reactie op de regelgeving inzake lucht- en watervervuiling die resulteerde in de sluiting van vuile industrieën en het verlies van banen en inkomen. Goed georganiseerde vakbonden hebben het concept van 'rechtvaardige transitie' opgesteld om banen te beschermen, adequate steun te creëren waar werkgelegenheid verloren is gegaan en nieuwe fatsoenlijke banen te creëren in koolstofarme sectoren met leefbare lonen, fatsoenlijke arbeidsomstandigheden en die toegankelijk zijn voor mensen met andere vaardigheden. Sindsdien werd het concept herhaald door vakbonden over de hele wereld en betrad het de internationale politieke arena met de Just Transition Declaration op de COP26 in Glasgow.

In de mode gaat Just Transition over het waarborgen van rechtvaardigheid tijdens en na de verandering naar een koolstofarm modesysteem dat de natuur beschermt en herstelt - en in de context van technologische verandering. Voor de Schone Kleren Campagne betekent rechtvaardigheid het respecteren en beschermen van de rechten van werknemers, waaronder een leefbaar loon, vrijheid van vereniging, sociale bescherming, gezondheid en veiligheid, en vrijwaring van intimidatie en discriminatie. Het betekent dat bedrijven verantwoordelijk worden gehouden voor schade aan mens en milieu. Het vereist ook het herstel van de schade die is toegebracht aan werknemers en hun gemeenschappen, zowel door de klimaatcrisis als door de transformatie naar een koolstofarme industrie die de natuur beschermt en herstelt.